Trong những năm gần đây, người ta đã nói nhiều về sức mạnh biến đổi của blockchain – công nghệ sổ cái phân tán, mã hóa, công nghệ nền tảng bên dưới Bitcoin.
Mặc dù Bitcoin và các đồng tiền điện tử khác là các trường hợp sử dụng rộng rãi nhất, người ta thường nói rằng blockchain sẽ cách mạng hóa nhiều quy trình kinh doanh khác trong các ngành công nghiệp, từ ngân hàng đến khai thác kim cương và an toàn thực phẩm.
Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây về 43 sáng kiến đã báo cáo rằng mặc dù có rất nhiều hứa hẹn và lập luận thuyết phục, nhưng không có dự án nào có thể cho thấy rằng họ đã có thể sử dụng công nghệ blockchain để đạt được mục tiêu của mình.
Với Bitcoin và các đồng tiền điện tử khác liên tục mất giá trong năm 2018 – với sự sụt giảm 80% từ mức đỉnh của năm ngoái – đã đến lúc phải thừa nhận rằng thử nghiệm tuyệt vời với sổ cái phân tán, phi tập trung đã thất bại?
Bất cứ khi nào bất kỳ công nghệ mới nào xuất hiện có khả năng làm rung chuyển mọi thứ, những lời mời chào, quảng bá,… ồn ào, huyên náo nhất sẽ được tạo ra bởi những người bán nó.
Trên hết, blockchain đã bị “ghim” trong suy nghĩ của nhiều người với những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và những phi vụ lừa đảo được tạo ra bởi ngành công nghiệp tiền điện tử.
Ngoài một số lượng lớn các sàn giao dịch biến mất với tiền của khách hàng, và sau đó bị phơi bày là hoạt động bất hợp pháp, xu hướng của ICO – dịch vụ chào bán coin lần đầu ra thị trường – đã dẫn đến nhiều dự án thất bại và mất tiền.
ICO được quảng cáo là một cách huy động vốn mới cho doanh nghiệp bằng cách cung cấp token kỹ thuật số mà theo lý thuyết sẽ tăng giá trị khi doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, sự thiếu minh bạch xung quanh thực tiễn hoạt động và xu hướng các chủ dự án ôm tiền bỏ trốn đã khiến các cơ quan quản lý phải đưa ra những cảnh báo, thậm chí là những lệnh cấm.
Mặc dù các vấn đề này có ít mối quan hệ với các khái niệm blockchain của công nghiệp, thường sử dụng các blockchain riêng tư (private blockchain), nhưng số lượng lớn các bài báo tiêu cực chắc chắn đã dẫn đến việc các tổ chức trở nên cẩn thận hơn.
Điều này thậm chí còn tác động đến ngôn ngữ các công ty sử dụng – trong đó thuật ngữ công nghệ sổ cái phân tán, viết tắt là DLT, đang trở nên phổ biến hơn để các doanh nghiệp có thể tránh các can hệ tiêu cực của từ blockchain, theo Forrester.
Ngoài ra, Blockchain còn có những rào cản cơ bản khác đối với việc áp dụng. Một trong những điều này là thực tế rằng, không phải lúc nào cũng dễ dàng giải thích cho ai đó những gì mang tính cách mạng của blockchain. Chắc chắn, nó cho phép chúng ta giữ an toàn các hồ sơ, bản ghi giao dịch – nhưng các cơ sở dữ liệu thông thường khác cũng đều có thể bảo mật được với mật mã.
Có lẽ đáng sợ nhất là chi phí môi trường để tạo ra sức mạnh tính toán (hash rate) cần thiết để cung cấp năng lượng cho nhiều ứng dụng blockchain như Bitcoin.
Việc giải quyết các thách thức về mật mã giúp giữ thông tin được lưu trữ trên blockchain công khai (public blockchain) an toàn đòi hỏi tài nguyên tính toán lớn. Đầu năm nay, có báo cáo rằng mạng Bitcoin đang trong quá trình đốt cháy 42 terawatt năng lượng trong một năm – nhiều hơn toàn bộ năng lượng được sử dụng bởi các quốc gia như New Zealand hoặc Hungary. Sản xuất lượng năng lượng này tạo ra 20 megaton khí thải CO2 – tương đương với khoảng một triệu chuyến bay xuyên Đại Tây Dương.
Thật vậy, các blockchain riêng tư được triển khai trong các doanh nghiệp sẽ không sử dụng năng lượng ở bất kỳ mức nào như quy mô đó – nhưng theo tỷ lệ, chúng vẫn thường sử dụng nhiều CPU. Và với sức mạnh của CPU ở mức cao nhờ sự ra mắt của Trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ mô hình dự đoán, đã được chứng minh là tạo ra sự tăng trưởng, nó thường khó để tạo ra một trường hợp sử dụng blockchain đại diện cho một khoản đầu tư kinh doanh đáng giá.
Các nhà phân tích tại Forrester dự đoán rằng năm 2019 có thể là khởi đầu của một “mùa đông blockchain” – khi sự thất vọng và thiếu hiệu quả, cùng với sự thiếu hiểu biết về công nghệ, có nghĩa là những người hâm mộ phấn khích và các dự án doanh nghiệp phải dừng lại.
Nó có thể không phải là tận thế, tuy nhiên. Một số người đã chỉ ra rằng có thể blockchain là một công nghệ đi trước thời đại. Đây là điều chúng ta đã thấy trước đây với AI và thuật toán học máy (machine learning), được phát triển vào những năm 1950 và chỉ ngày nay mới có quyền truy cập vào dữ liệu và sức mạnh tính toán để mang lại kết quả biến đổi. AI đã trải qua các chu kỳ cường điệu, thổi phồng khác nhau và “mùa đông AI” trước nó cuối cùng đã trở thành xu hướng.
Bitcoin, Ethereum và các sáng kiến như Kodak vào thế giới blockchain có thể bị đốt cháy và biến mất. Nhưng khái niệm cơ bản về công nghệ sổ cái chung được bảo mật bằng mã hóa có thể trở nên hấp dẫn hơn nếu các công nghệ mới (ví dụ như điện toán lượng tử) có thể làm cho nó trở thành một đề xuất khả thi hơn và ít gây hại cho môi trường hơn.
Dù kết quả cuối cùng là gì, rõ ràng blockchain, nói chung, đang chiếm một vị trí ít quan trọng hơn trong dự đoán của nhiều nhà bình luận về việc công nghệ sẽ đưa chúng ta vào năm 2019, so với năm 2018. Thời gian sẽ cho biết liệu điều này là bắt đầu cho sự kết thúc của blockchain, hoặc chỉ đơn thuần là sự kết thúc của sự thổi phồng, cường điệu thúc đẩy sự khởi đầu của blockchain.
Theo Forbes
